Πριν συνεχίσεις να διαβάζεις αυτό το άρθρο σου επιτρέπω να δεις μέσα από την κλειδαρότρυπα τον άνθρωπο που γράφει. Εργάζομαι στο πεδίο της φροντίδας και της εκπαίδευσης με παιδιά, τους γονείς τους, με σπουδάστριες και σπουδαστές, με επαγγελματίες του κλάδου. Έχω τατουάζ, περιστασιακά έχω βάψει τα μαλλιά μου σε «περίεργα» χρώματα και αυτό κάποιες φορές ήταν εντάξει για τους εργοδότες και κάποιες όχι. Άλλες φορές το πρόβλημα υπήρξε το νεαρό της ηλικίας μου που δεν ενέπνεε επαγγελματισμό και σοβαρότητα.
Ας παραδεχτούμε ότι στην εργασία μας με παιδιά κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά αποθαρρύνονται και αν δεν το έχεις αντιληφθεί έχεις κάνει κάτι αρκετά καλό με την ψυχική σου ανθεκτικότητα, ή έχεις όλα εκείνα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά που σε κάνουν να μοιάζεις (προσοχή: δεν χρησιμοποιώ το ρήμα είσαι) επαγγελματίας. Ένα άτομο μπορεί να έχει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά που συμβαδίζουν με τις αρχές που πρέπει να έχει ένας επαγγελματίας. Αυτό δεν μοιάζει να συνδέεται με κάποιον τρόπο με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τις γνώσεις που χρειάζονται για να συμπεριφέρεται με σεβασμό στους συναδέλφους, στα παιδιά και στις οικογένειες.
Ο ενδυματολογικός κώδικας στον επαγγελματικό τομέα έχει επεκταθεί στην κρίση για εξωτερικά χαρακτηριστικά που στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να επιτρέπουμε σε κανέναν να θίξει. Ο ενδυματολογικός αυτός κώδικας έχει δημιουργήσει κάποια στερεότυπα για τους τρόπους που η εξωτερική μας εμφάνιση θα πρέπει να συμβαδίζει με το είδος της εργασίας που κάνουμε. Από την άλλη πλευρά, αποτελεί μια στενή και ξεπερασμένη άποψη για το πως μοιάζει ένας επαγγελματίας τραβώντας το ενδιαφέρον μακριά από στοιχεία που πραγματικά υποδεικνύουν επαγγελματισμό και δέσμευση όπως, στην περίπτωση μας, οι πρακτικές που εφαρμόζει κάποιο άτομο με τα παιδιά, ο τρόπος που πλησιάζει τις οικογένειες.
Οι αποφάσεις που παίρνουμε για το πως μοιάζει ή δεν μοιάζει ένας ή μια επαγγελματίας που δουλεύει με παιδιά μπορεί να μας οδηγεί στο να αποθαρρύνουμε πραγματικά αξιόλογους επαγγελματίες να μπουν στον κόσμο της φροντίδας και της εκπαίδευσης. Ξεπερασμένες ιδέες για τις ταυτότητες φύλου και για τις κοινωνικές νόρμες δημιουργούν κανόνες για το μήκος του παντελονιού και της φούστας, της αισθητικής των νυχιών και των μαλλιών, της ύπαρξης τατουάζ ή piercing που ορίζουν την αξία σου για να είσαι μέλος μιας ομάδας επαγγελματιών.
Θα χρησιμοποιήσω το παράδειγμα των τατουάζ, τα οποία στη θέαση τους δημιουργούν αυτοματοποιημένες υποθέσεις ότι το άτομο έχει επαναστατικές διαθέσεις, έλλειψη υπευθυνότητας και δεν εμπνέει εμπιστοσύνη και επαγγελματισμό. Μπορεί να έχεις ακούσει και απόψεις για πιθανό παρελθόν αυτού του ατόμου σε κάποια φυλακή. Στην πραγματικότητα, καμία σύνδεση δεν υπάρχει με κοινωνικό-οικονομικά χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα, οι έρευνες δείχνουν ότι νέοι 18 έως 29 ετών έχουν 40% πιθανότητες να φέρουν κάποιο τατουάζ.
Είναι καιρός να δούμε τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ως εκφράσεις της ατομικότητας και ως μικρές ευκαιρίες να γιορτάζουμε την μοναδικότητα και την ομορφιά. Οι άνθρωποι που αποτελούν τα μέλη μιας ομάδας επαγγελματιών χρειάζεται να αντικατοπτρίζουν την ποικιλία διαφορετικών ανθρώπων που απευθύνονται στην ίδια ομάδα για τις υπηρεσίες της. Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε προχωρήσει! Συνεχώς συναντώ επαγγελματίες του χώρου του παιδιού που δουλεύουν χωρίς να καλύπτουν τα τατουάζ τους, να κρύβουν τα piercing τους και τα μοναδικά τους χτενίσματα.
Όταν οι επαγγελματίες έχουν την ευκαιρία να είναι οι αυθεντικοί εαυτοί τους καθώς εργάζονται επικοινωνούν καλύτερα, έχουν καλύτερες επιδόσεις και επικοινωνούν το μήνυμα «ανήκεις εδώ και δεν σε βλέπουμε σαν κάτι διαφορετικό ή άλλο». Επίσης οι γονείς που εμπιστεύονται τα παιδιά τους στα μέλη της ομάδας επαγγελματιών που επιτρέπει την αυθεντικότητα εμπιστεύονται ότι το παιδί τους θα νιώσει ότι ανήκει, ότι το παιδί τους είναι καλοδεχούμενο. Μην ξεχνάμε ότι η μάθηση επιτυγχάνεται καλύτερα σε πλαίσιο καλών σχέσεων.
Στο πεδίο της προσχολικής και πρωτοσχολικής φροντίδας και εκπαίδευσης είναι σημαντικό να καλωσορίζουμε τη διαφορετικότητα λόγω των γνώσεων που έχουμε για την τυπική ανάπτυξη των παιδιών και για τις ανάγκες τους σε αυτή την ηλικία. Είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψη τα κοινωνικά περιβάλλοντα στα οποία μεγαλώνουν τα παιδιά. Η πραγματικότητα είναι ότι διαπαιδαγωγούμε παιδιά των οποίων οι οικογένειες και τα άτομα στις κοινωνίες τους έχουν πολλά από εκείνα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά που για χάρη του επαγγελματισμού κρύβουμε ή μας ζητούν να ντρεπόμαστε για αυτά. Τι μήνυμα περνάμε στα παιδιά αυτά που οι γονείς τους έχουν τατουάζ, piercings, μοναδικά ντυσίματα και χτενίσματα όταν δεν βλέπουν κανέναν που να μοιάζει έστω και λίγο στη μαμά τους, τον μπαμπά τους, σε ένα σημαντικό για αυτά πρόσωπο; Ή εάν βλέπουν ότι αυτό το άτομο καλύπτει τα χαρακτηριστικά του; Τα παιδιά μας βλέπουν να κάνουμε κινήσεις που δείχνουν ότι ντρεπόμαστε για αυτό που είμαστε και επαναλαμβανόμενες τέτοιες εμπειρίες είναι ικανές να οδηγήσουν σε μία επικίνδυνη απόφαση που θα λέει: «εσύ και η οικογένεια σου δεν είστε καλοί, λόγω της εμφάνισης σας».
Σκεφτείτε όλες αυτές τις ιστορίες που μπορείτε να πείτε εάν τα παιδιά παρατηρήσουν το εξωτερικό χαρακτηριστικό που δεν χρειάζεται πια να κρύβετε και ρωτήσουν για αυτό. Τα παιδιά αγαπούν τις συζητήσεις με πρωταγωνιστές εμάς τους ίδιους, με βαθιά νοήματα και με αρκετές δόσεις αλήθειας και αυθεντικότητας. Σκεφτείτε τις νέες μορφές τέχνης στις οποίες εμπλέκετε τα παιδιά και τις κάνετε διαθέσιμες για αυτά. Μιλήστε για τις προτιμήσεις. Σκεφτείτε τους εαυτούς σας ως φορείς ερεθισμάτων για να συζητήσετε για θέματα που πιθανά δεν θα προκύπταν.
Πολιτικές που απαγορεύουν την ελεύθερη έκφραση της προσωπικότητας δεν βασίζονται μόνο σε ξεπερασμένες κοινωνικές αντιλήψεις αλλά επισκιάζουν τις προσπάθειες μας να αναπτύξουμε θετικές σχέσεις με τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Χάνονται πολύτιμες ευκαιρίες τα παιδιά να νιώσουν ορατά, να δουν τους εαυτούς τους και στοιχεία των οικογενειών τους στα περιβάλλοντα τους.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο needhelp.gr